ΕΛΑΙΟΛΑΔΟ

Η ιστορία της ελιάς

Η ιστορία της ελιάς ανάγεται σε χρόνια προ της οργανωμένης ζωής
του ανθρώπου στη γη. Αυτό συμπεραίνεται από διάφορες πηγές. Ο De Candole στη
μελέτη του «Origin des plantes cultivees» , αναφέρει ότι η καλλιέργεια της
ελιάς ήταν γνωστή 4000 έτη π.Χ. και ότι το δέντρο κατάγεται από τα παράλια της
Μ. Ασίας βασιζόμενος στην ύπαρξη αυτοφυούς βλάστησης άγριας ελιάς καθώς και στα
κείμενα αρχαίων συγγραφέων και σε ευρήματα ανασκαφών. Ο Αναγνωστόπουλος (1951)
υποστήριξε, βάσει των ευρημάτων των ανασκαφών της Κνωσού, ότι η πατρίδα της
ελιάς είναι η Κρήτη. Την υπόθεση αυτή ενισχύει και το γεγονός ότι, το όνομα της
ελιάς είναι ελληνικό και διατηρήθηκε σε όλες τις γλώσσες.

Σήμερα σε όλη την υδρόγειο υπάρχουν περίπου 800 εκατομμύρια ελαιόδεντρα
από τα οποία το 95% περίπου καλλιεργούνται στη λεκάνη της Μεσογείου η οποία
διαθέτει άριστες εδαφοκλιματικές συνθήκες για την ανάπτυξη της ελιάς. Στην
Ελλάδα η ελιά είναι καλλιέργεια με πολύ μεγάλη διάδοση. Η εξάπλωση της
ελαιοκαλλιέργειας είναι μεγαλύτερη από κάθε άλλο είδος καρποφόρου δέντρου και
καταλαμβάνει έκταση που αναλογεί στο 15% περίπου της καλλιεργούμενης γεωργικής
γης και στο 75% των εκτάσεων των δενδρωδών καλλιεργειών.

Η ιστορία του Ελαιόλαδου

Το λάδι ελιάς ή το «χρυσόυγρό», σύμφωνα με τον Όμηρο, κατά την αρχαιότητα δεν ήταν απλά μία τροφή, αλλά
αποτελούσε σύμβολο υγείας και δύναμης, φάρμακο, καθώς επίσης πηγή μαγείας και θαυμασμού. Συγκεκριμένα, στην αρχαία Ελλάδα, οι αθλητές το έτριβαν σε όλο τους το σώμα, γιατί πίστευαν ότι θα τους χαρίσει δύναμη και τύχη και οι πολεμιστές μύρωναν με αυτό τα κεφάλια των ευγενών και έριχναν σταγόνες στα κόκαλα των
νεκρών αγίων και των μαρτύρων, καθώς ήταν έμβλημα καθαγιασμού και αγνότητας.

Η καλλιέργεια του ελαιόλαδου χάνεται στα βάθη των αιώνων.

Απολιθώματα ελιάς έχουν βρεθεί στο Λιβόρνο της Ιταλίας που χρονολογούνται 20 εκατομμύρια χρόνια πριν, ενώ η καλλιέργεια της ελιάς υπολογίζεται ότι ξεκίνησε στον ευρύτερο χώρο της Μεσογείου, πριν από περίπου 7.000 χρόνια. Όσον αφορά στην Ελλάδα, οι πρώτες μαρτυρίες για την καλλιέργειά της στον ελλαδικό χώρο, σύμφωνα με τα αρχαιολογικά ευρήματα, ξεκίνησε στην Κρήτη, πριν από 3.500 χρόνια.

Κατηγορίες Ελαιόλαδου

Ονομασίες
και ορισμοί των ελαιόλαδων

1. Παρθένα ελαιόλαδα

Έλαια που λαμβάνονται από τον ελαιόκαρπο αποκλειστικά με μηχανικές ή άλλες φυσικές μεθόδους υπό συνθήκες ιδίως θερμικές, οι οποίες δεν συνεπάγονται αλλοίωση του ελαίου και τα οποία δεν έχουν υποστεί άλλη επεξεργασία πλην της πλύσης, της καθίζησης, της φυγοκέντρησης και της διήθησης, εξαιρουμένων των ελαίων που έχουν ληφθεί μετά από επεξεργασία με διαλύτη ή με μεθόδους επανεστεροποίησης και κάθε μίγματος με έλαια άλλης φύσης. Τα έλαια αυτά κατατάσσονται στις ακόλουθες κατηγορίες και λαμβάνουν τις ακόλουθες ονομασίες:

α) Εξαιρετικό παρθένο ελαιόλαδο Παρθένο ελαιόλαδο του
οποίου ο βαθμός οργανοληπτικής αξιολόγησης είναι ίσος ή ανώτερος του 6.5 του
οποίου η ελεύθερη οξύτητα, εκφραζόμενη σε ελαϊκό οξύ, είναι κατά μέγιστο 0,8 g
ανά 100 g και του οποίου τα λοιπά χαρακτηριστικά είναι σύμφωνα προς τα
προβλεπόμενα για την κατηγορία αυτή.

β) Παρθένο ελαιόλαδο Παρθένο ελαιόλαδο του
οποίου ο βαθμός οργανοληπτικής αξιολόγησης είναι ίσος ή ανώτερος του 5.5 του
οποίου η ελεύθερη οξύτητα, εκφραζόμενη σε ελαϊκό οξύ, είναι κατά μέγιστο 2,0 g
ανά 100 g και του οποίου τα λοιπά χαρακτηριστικά είναι σύμφωνα προς τα
προβλεπόμενα για την κατηγορία αυτή. (μπορεί να χρησιμοποιείται και ο
χαρακτηρισμός "εκλεκτό" στο στάδιο της παραγωγής και του χονδρικού εμπορίου).

γ) LAΜΡΑΝΤΕ ελαιόλαδο Πρόκειται για παρθένο
ελαιόλαδο του οποίου η ελεύθερη οξύτητα, εκφραζόμενη σε ελαϊκό οξύ, είναι
ανώτερη των 2,0 g ανά 100 g και του οποίου τα λοιπά χαρακτηριστικά είναι
σύμφωνα προς τα προβλεπόμενα για την κατηγορία αυτή.

2. Εξευγενισμένο (ραφινέ) ελαιόλαδο Ελαιόλαδο λαμβανόμενο από
εξευγενισμένο παρθένου ελαιολάδου, του οποίου η ελεύθερη οξύτητα, εκφραζόμενη
σε ελαϊκό οξύ, δεν υπερβαίνει τα 0,3 g ανά 100 g και του οποίου χαρακτηριστικά
είναι σύμφωνα με τα προβλεπόμενα για την κατηγορία αυτή.

3. Ελαιόλαδο αποτελούμενο από εξευγενισμένα ελαιόλαδα και παρθένα ελαιόλαδα Ελαιόλαδο προερχόμενο από ανάμιξη εξευγενισμένου ελαιόλαδου και παρθένου ελαιόλαδου εξαιρουμένου του μειονεκτικού, του οποίου η ελεύθερη οξύτητα, εκφραζόμενη σε ελαϊκό οξύ, δεν υπερβαίνει το 1,0 g ανά 100 g και του οποίου τα λοιπά χαρακτηριστικά είναι σύμφωνα προς τα προβλεπόμενα για την κατηγορία αυτή.  
  
 

	Εξαιρετικό   Παρθένο Ελαιόλαδο	Παρθένο   Ελαιόλαδο	LAΜΡΑΝΤΕ   Ελαιόλαδο	Εξευγενισμένο   Ελαιόλαδο	Ελαιόλαδο
Οξύτητα(wt/wt   % )	=< 0,8	=< 2,0	> 2,0	=< 0,3	=< 1,0

 

Ποιοι παράγοντες επηρεάζουν το λάδι

·        
Πλούσιο και αρωματικό, το λάδι ελιάς παράγεται μόνον από τις πράσινες ελιές.

·        
Όσο για το χρώμα, το άρωμα και τη γεύση του, ποικίλουν και εξαρτώνται από τους παρακάτω παράγοντες:

·        Την ποικιλία της ελιάς.

·        
Την τοποθεσία και το είδος του χώματος, όπου καλλιεργείται.

·        
Τις περιβαλλοντολογικές και τις καιρικές συνθήκες κάτω από τις οποίες καλλιεργείται
και αναπτύσσεται η ελιά.

·        
Την ωριμότητα της ελιάς.

·        
Την εποχή και τον τρόπο της συγκομιδής της ελιάς.

·        
Το διάστημα που ακολουθεί από τη συγκομιδή της ελιάς μέχρι την παραγωγή του
λαδιού.

·        
Τον τρόπο της παραγωγής του ελαιόλαδου.

·        
Τις τεχνικές της αποθήκευσης, τον τρόπο της συσκευασίας του λαδιού, καθώς
και τον τρόπο με τον οποίο μεταφέρονται οι ελιές στα ελαιοτριβεία.

ΤΑ ΔΙΑΦΟΡΑ ΕΙΔΗ

ü Εξαιρετικά παρθένο ελαιόλαδο: Πρόκειται για το καλύτερο σε ποιότητα λάδι. Έχειεξαιρετικό χρώμα, άρωμα και γεύση, ενώ η οξύτητά του δεν ξεπερνά το 1%.

Παρθένο ελαιόλαδο: Διαφοροποιείται από το εξαιρετικά παρθένο, όχι μόνον ως προς τον βαθμό οξύτητας, η οποία ωστόσο, δεν ξεπερνά το 2%, αλλά και γευστικά.

Μειονεκτικό παρθένο ελαιόλαδο: Πρόκειται για λάδι μέτριας ποιότητας και γεύσης, με οξύτητα μεγαλύτερη του 2 %.

Μείγμα ελαιόλαδου από εξευγενισμένα και παρθένα ελαιόλαδα: Έχει ευχάριστ γεύση και οσμή, ανοικτό κιτρινοπράσινο χρώμα και η οξύτητά του δεν ξεπερνά το 1%.

Ραφιναρισμένο ελαιόλαδο: Πρόκειται για ένα σχεδόν άγευστο λάδι με οξύτητα έως 0,3%.

Πυρηνέλαιο: Έχει απαλή, ήπια γεύση και προέρχεται από την ανάμειξη ραφιναρισμένου πυρηνέλαιου και παρθένου ελαιόλαδου.

Αγουρέλαιο: Το αγουρέλαιο είναι το πρώτο λάδι της ελιάς, που με κόπο και αγώνα συλλέγεται για να φτάσει σε εμάς, αφού παράγεται σε περιορισμένη ποσότητα. Στα μέσα με τέλη του Οκτώβρη, ανάλογα με τις καιρικές συνθήκες της περιοχής και της χρονιάς, οι πιο φρέσκιες και γερές ελιές, άγουρες και πράσινες, που δεν έχουν ζαρώσει, αλλά ούτε έχουν χτυπηθεί για να πέσουν από το δέντρο, συλλέγονται για να δώσουν τον χυμό τους, ο οποίος αμέσως αναλύεται για να επιβεβαιωθούν και τα ποιοτικά του χαρακτηριστικά. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι όλα τα πρώτα λάδια είναι και αγουρέλαια. Το λάδι του πρώτου, άγουρου καρπού, της πρώτης σοδειάς είναι ξεχωριστό και μάλιστα, σύμφωνα με το Διεθνές Συμβούλιο Ελαιόλαδου, τα βασικά οργανοληπτικά κριτήρια αξιολόγησής του επικεντρώνονται σε τρία κύρια χαρακτηριστικά του: Στο φρουτώδες, το πικρό και το πικάντικο. Με λίγα λόγια πρόκειται για ένα λάδι με έντονη γεύση ελιάς και άρωμα, που το κάνουν μοναδικό και ξεχωριστό.

Ελαιόλαδο και Υγεία

 Λάδι ελιάς και υγεία

Η θρεπτική, διατροφική και βιολογική αξία του ελαιόλαδου για τον
ανθρώπινο οργανισμό είναι εξαιρετικά σημαντική και γι' αυτόν ακριβώς τον λόγο,
συγκαταλέγεται στη λίστα των 10 ωφελιμότερων ειδών διατροφής.

Πρόσφατες επιστημονικές
έρευνες έχουν αποδείξει ότι η Μεσογειακή διατροφή, η οποία περιλαμβάνει κυρίως
την κατανάλωση του ελαιόλαδου, είναι η πιο υγιεινή, υπεύθυνη για τη
μακροβιότητα και την πρόληψη πολλών νοσημάτων.

Τα θεραπευτικά και
υγιεινά οφέλη του ελαιόλαδου βέβαια, πρωτοαναφέρθηκαν από τον Ιπποκράτη, τον
πατέρα της Ιατρικής. Σύμφωνα λοιπόν με την ιστορία, για αιώνες το λάδι
χρησιμοποιούνταν για τη διατήρηση της ελαστικότητας του δέρματος, για τη
θεραπεία των εκδορών, για εντριβές, καθώς και για να απαλύνει τον πόνο από τα
εγκαύματα.

Λάδι ελιάς... ένας φυσικός
χυμός!

Χωρίς υπερβολές, το ελαιόλαδο αποτελεί ένα ελιξίριο υγείας και μακροζωίας. Συγκεκριμένα το ελαιόλαδο, περιέχει λιπαρά οξέα, τα οποία διακρίνονται στις παρακάτω κατηγορίες:

Τα μονοακόρεστα λιπαρά οξέα, τα πολυακόρεστα λιπαρά οξέα, καθώς και τα κεκορεσμένα λιπαρά οξέα.

Το βασικό βέβαια, συστατικό του ελαιόλαδου είναι το ελαΪκό οξύ, το οποίο ανήκει στα μονοακόρεστα λιπαρά οξέα. Εκτός όμως των λιπαρών ουσιών, το λάδι ελιάς περιέχει βιταμίνες και προβιταμίνες Α και Ε, μέταλλα, σελήνιο, καθώς και πλούσιες αντιοξειδωτικές ουσίες, οι οποίες προστατεύουν τα κύτταρα από το
οξειδωτικό στρες, το ενεργό οξυγόνο και τις ελεύθερες ρίζες.

Με λίγα λόγια, το λάδι ελιάς θεωρείται ένας από τους σημαντικότερους συμμάχους για την υγεία μας με αμέτρητα οφέλη.

Αναλυτικότερα, η κατανάλωση του ελαιόλαδου έχει αποδειχτεί ότι:

• Ελαττώνει τη βλαβερή χοληστερόλη (LDL) στο αίμα, με αποτέλεσματη μείωση των καρδιακών παθήσεων.
• Επίσης, επειδή είναι πλούσιο σε μονοακόρεστα λιπαρά οξέα, ενισχύει την καλή χοληστερόλη, η οποία βοηθά στην ομαλή λειτουργία των αρτηριών και εμποδίζει τη δημιουργία θρομβώσεων.

Σύμφωνα
με ένα πρόσφατο επιστημονικό πείραμα, οι άνθρωποι που κατανάλωναν περίπου δύο
κουταλιές ελαιόλαδο ημερησίως για μια εβδομάδα, παρουσίασαν χαμηλά επίπεδα
κακής χοληστερόλης και υψηλά επίπεδα αντιοξειδωτικών στοιχείων, τα οποία
προλαμβάνουν τη στεφανιαία νόσο.

• Μειώνει την αρτηριακή πίεση και βοηθά στην αντιμετώπιση της υπέρτασης. Κι αυτό συμβαίνει, γιατί το λάδι ελιάς είναι πλούσιο σε πολυφαινόλες και αντιοξειδωτικά στοιχεία που βοηθούν τις αρτηρίες να διαστέλλονται, με αποτέλεσμα να μειώνουν την πίεση.
• Συντελεί στην καλή λειτουργία του εγκεφάλου, καθώς και στην καλή υγεία των οστών, ειδικότερα στα μικρά παιδιά, αφού βοηθά στην απορρόφηση του ασβεστίου.
• Εξαιτίας της περιεκτικότητάς του σε βιταμίνη Ε, βοηθά στην ομαλή διαδικασία της γήρανσης και είναι απαραίτητο για τους ηλικιωμένους.
• Αποδεικνύεται «βάλσαμο» για το στομάχι μας, αφού ενισχύει το πεπτικό σύστημα και μειώνει τον κίνδυνο για τη δημιουργία στομαχικού έλκους και γαστρίτιδας. Ακόμη, διαθέτει υπακτικές (καθαρτικές) ιδιότητες και βοηθά στην καλύτερη λειτουργία του εντέρου.
• Εξαιτίας της δράσης της βιταμίνης Ε, προστατεύει τον ανθρώπινο οργανισμό από την ηλιακή ακτινοβολία και καταπραΰνει τον πόνο από τα τσιμπήματα των εντόμων, ελαττώνοντας τα γαστρικά υγρά.
• Αποτελεί πολύτιμο και απαραίτητο συμπλήρωμα για το μητρικό γάλα, καθώς εξαιτίας των οξέων που περιέχει, βοηθά στη σωστή ανάπτυξη των νεογνών.
• Εξαιτίας των αντιοξειδωτικών στοιχείων, των βιταμινών και των πολυφενολών που περιέχει, εμποδίζει τις διαταραχές του συκωτιού, τις σκληρύνσεις και τις διάφορες φλεγμονές.

      
Σύμφωνα με πρόσφατες επιστημονικές έρευνες συντελεί στην πρόληψη
της εμφάνιση του καρκίνου του δέρματος, γιατί περιέχει θρεπτικά συστατικά,
(όπως σκουαλένιο), τα οποία μεταφέρονται και απορροφώντας από το δέρμα. Ακόμη,
βοηθά στην πρόληψη του καρκίνου του εντέρου του μαστού, του προστάτη και
γενικότερα, προστατεύει τα κύτταρα και το DNA από τυχόν αλλοιώσεις που μπορεί
να οδηγήσουν σε καρκίνο, εξαιτίας του ολεϊκού οξέος του.

• Τέλος, βοηθά στην καλή λειτουργία του μεταβολισμού και είναι απαραίτητο για όσους πάσχουν από διαβήτη, γιατί εξισορροπεί το σάκχαρο.

Συμβουλή

Ένα κουταλάκι του γλυκού λάδι ελιάς έχει μόνο 40 θερμίδες και
βοηθάει στην απορρόφηση των λιποδιαλυτών βιταμινών, δηλαδή της βιταμίνης Α, D,
Ε και Κ.

Ελαιόλαδο και Ομορφιά 

Το Ελαιόλαδο ως Καλλυντικό

Ήδη από την εποχή του Ιπποκράτη το ελαιόλαδο φημιζόταν για τις
πολλές θεραπευτικές του ιδιότητες, ιδιαίτερα δε στις δερματικές παθήσεις. Στην
αρχαιότητα, άλλωστε, που δεν γινόταν χρήση σαπουνιού για την προσωπική υγιεινή,
οι άνθρωποι άλειφαν τα μαλλιά και το σώμα τους με λάδι ελιάς για να τα
καθαρίσουν, να τα αρωματίσουν και να τα κάνουν πιο απαλά. Επίσης, άλειφαν με
αυτό κάποια από τα ρούχα τους για να τους χαρίσουν γυαλάδα.

Δραστικά συστατικά

Το  ελαιόλαδο είναι πλούσιο σε αντιοξειδωτικές
ουσίες, όπως η βιταμίνη E και οι πολυφαινόλες, αλλά και σε χλωροφύλλη (ειδικά
το παρθένο ελαιόλαδο). Επιπλέον, περιέχει και άλλα σημαντικά δραστικά
συστατικά, όπως υψηλά ποσοστά βιταμίνης K, αλλά και ιχνοστοιχεία, όπως νάτριο
και κάλιο, που είναι ευεργετικά για το δέρμα, και σίδηρο, που κάνει πολύ καλό
στα μαλλιά.

Ιδιότητες

H χλωροφύλλη που
περιέχεται στο ελαιόλαδο, λόγω των αυξημένων αντιοξειδωτικών ουσιών που αυτό
περιέχει, έχει μεγαλύτερη αντοχή και σταθερότητα στο φως συγκριτικά με άλλα
είδη ελαίων. Αν, λοιπόν, αλείψετε με ελαιόλαδο το δέρμα και τα μαλλιά σας, θα
τα ωφελήσετε, θα τα προστατέψετε κυρίως από ξηρότητα και θα βελτιώσετε την υφή
τους. Χάρη στην αντιοξειδωτική δράση που έχουν οι πολυφαινόλες και η βιταμίνη
E, προστατεύεται το δέρμα από πρόωρη γήρανση, αφού «καταπολεμώνται» οι
καταστροφικές ελεύθερες ρίζες. Για να διατηρεί το ελαιόλαδο τη διατροφική του
αξία, που είναι σημαντικότατη πρώτα από όλα για λόγους υγείας (π.χ. έχει
αντιοξειδωτική δράση στα κύτταρα του οργανισμού, ενώ τα μονοακόρεστα λιπαρά
οξέα που περιέχει σε μεγάλη επάρκεια βοηθούν στη μείωση της «κακής»
χοληστερίνης και στην αύξηση της «καλής», απομακρύνοντας έτσι τον κίνδυνο
εκδήλωσης καρδιακών νοσημάτων κ.ά.), είναι καλύτερο να καταναλώνεται ωμό στις
σαλάτες και στα φαγητά.

Συνταγές με λάδι ελιάς

Λάδι ελιάς για θρέψη των μαλλιών

Αναμείξτε 50 ml λάδι ελιάς και 50 ml δαφνέλαιο. Περάστε το στα μαλλιά σας πριν το λούσιμο
(αν οι ρίζες σας είναι πολύ λιπαρές, βάλτε το προς τις άκρες των μαλλιών),
τυλίξτε τα με μια ζεστή πετσέτα και αφήστε το λάδι να δράσει για μισή ώρα. Μετά
λουστείτε κανονικά. Μπορείτε να κάνετε αυτή τη μάσκα μία φορά την εβδομάδα σε
περιόδους που νιώθετε ότι τα μαλλιά σας χρειάζονται θρέψη και τόνωση.

Λάδι για σκασμένα χέρια ή ξηρότητα στην επιδερμίδα

Το λάδι αυτό μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε όσα σημεία του σώματος αντιμετωπίζουν
ξηροδερμία ή σκασίματα. Καλύτερα να το χρησιμοποιείτε βράδυ, πριν τον ύπνο. Αναμείξτε
50 ml λάδι ελιάς, 50 ml λάδι καλέντουλας και προσθέστε 10 σταγόνες αιθέριο
έλαιο γεράνι, 10 σταγόνες αιθέριο έλαιο λεβάντας και 10 σταγόνες αιθέριο έλαιο
τριανταφυλλόξυλο.

Για χείλη που έχουν σκάσει

Ενυδατώστε τα το βράδυ με λίγο ελαιόλαδο.

Λάδι για την ενδυνάμωση των βλεφαρίδων και για ντεμακιγιάζ

Αναμείξτε ίσες ποσότητες από λάδι αμυγδάλου και λάδι ελιάς και φτιάξτε ένα μείγμα ελαίων
για άψογο ντεμακιγιάζ, αλλά και για θρέψη των βλεφαρίδων. Θα σας ενθουσιάσει
όταν δείτε πόσο καλά και απαλά καθαρίζει!

Για την περιοχή των ματιών

Μπορείτε, όταν δεν χρησιμοποιείτε κάποια κρέμα, να βάζετε με ένα βαμβάκι λίγο ελαιόλαδο
στην περιοχή που κάνει την εμφάνισή του το «πόδι της χήνας», δηλαδή οι πλαϊνές
ακτινωτές ρυτίδες έκφρασης.

Tip!

Το λάδι ελιάς που θα χρησιμοποιηθεί στις συνταγές για την επιδερμίδα πρέπει να
είναι βιολογικής καλλιέργειας, ώστε να είναι απολύτως απαλλαγμένο από χημικές
και άλλες επιβαρυντικές ουσίες.

Το λεξικό της Ελιάς

Αγουρόλαδο:  το πρώτο λάδι της χρονιάς

Αλατσολιές:  παστές
ελιές

Αλετριβιδιάρης:  εργάτης ελαιοτριβείου

Αλετριβιδιό: ελαιοτρβείο

Αμούρια:  τα
κατακάθια μετά την επεξεργασία του λαδιού

Αξαγιά:  πληρωμή
του εργοστασιάρχη. Για κάθε μόδι ελιάς κρατά από τον παραγωγό 100 δράμια λάδι

Ασκιά: προβιές
από ζώα για τη μεταφορά λαδιού

Γιγουμιά: τενεκέδες
από τσίγκο

Δέπλα: το ξύλο
με το οποίο χτυπούν τα κλαδιά της ελιάς

Ελαιογραφία: ζωγραφική
με ελαιόχρωμα

Ελαιόκαρπος:  ο καρπός
της ελιάς

Ελαιοκομία: η
επιστημονική καλλιέργεια της ελιάς

Ελαιοπιεστήριο: πιεστήριο
για την έκθλιψη του ελαιόκαρπου

Ελαιοπυρήνας: ο
πυρήνας - το κουκούτσι της ελιάς

Ελαιουργία :η
επεξεργασία λαδιού

Ελαιόχρωμα: λαδομπογιά

Ελαιοχρωματισμός: βάψιμο με λαδομπογιές

Ελαιώδης: αυτός
που περιέχει λάδι

Θέρμισμα :Διαδικασία
κατά την οποία ρίχνεται καυτό νερό στα τσουπιά που βρίσκονται στην πρέσα

Κάπες ή παλέτσες: υφάσματα από λινάτσα ή βαμβάκι για το
στρώσιμο της ελιάς

Καπίρα: ψημένο
ψωμί βουτηγμένο σε αγουρόλαδο

Κατσίγαρα: τα
κατακάθια μετά την επεξεργασία του λαδιού

Κιούπι: Πιθάρια.
Μεγάλα πήλινα δοχεία, για την αποθήκευση του λαδιού

Κολυμπάδες: ελιές σε
άλμη

Κορονιοί: πήλινα
πυθάρια με εσωτερικό επίχρυσμα σμάλτου (γυαλί) για αποθήκευση λαδιού

Λαγήνια: γανωμένα
δοχεία - χωρητικότητας 6,5 οκάδων λάδι

Λαδάδικο: το
κατάστημα που πουλιέται το λάδι

Λαδάς: ο
παραγωγός ή έμπορος λαδιού

Λαδέμπορος: έμπορος
λαδιού

Λαδερό: μικρό
δοχείο λαδιού

Λαδερός :φτιαγμένος
με λάδι, *νηστίσιμος, *αυτός που έχει πολύ λάδι

Λαδής: αυτός
που έχει το χρώμα του λαδιού

Λαδιά: λεκές
από λάδι

Λαδικό: ελαιοδοχείο

Λαδίλα: μυρωδιά
λαδιού

Λαδολέμονο: άρτυμα(σάλτσα)
με λάδι

Λαδόξυδο :μείγμα
από λάδι και ξύδι

Λαδόπανο:το πανί
με το οποίο περιτυλίγεται το βρέφος μετά τη βάφτιση

Λαδόχαρτο: διαφανές
αδιάβροχο χαρτί

Λαδόψωμο :ψωμί
αλειμμένο με λάδι

Λαδώνω :σπλώνω-αλείφω
με λάδι

Λίμπες :δεξαμενές
όπου τοποθετούν το λάδι στο ελαιοτριβείο

Λιοτρίβι :ελαιοτριβείο
το ελαιουργείο

Μαζωχτό: τρόπος
μαζέματος της ελιάςο

Μαζώχτρες :μαζωχτάδες
εργαλείο που μαζεύουν την ελιά με τα χέρια

Μαξούλι : ετήσια
παραγωγή

Μαστραπάς Μεταλλικό
δοχείο όπου μάζευαν το λάδι που έβγαινε από το ξύλινο πιεστήριο (μπασκί)

Μιστάτα : μονάδα
μέτρησης λαδιού

Μόδι :μονάδα
μέτρησης παραγωγής λαδιού. 1 μόδι ελιές = 500 οκάδες λάδι = 640 kgr

Μούργα :  τα
κατακάθια μετά την επεξεργασία του λαδιού

Μπασκιά : παλαιά
ξύλινα πιεστήρια όπου διαχωριζόταν το λάδι από τα σπασμένα κουκούτσια.
Αποτελούνται από δυο πλάκες, από τις οποίες η κάτω ήταν ακίνητη, ενώ η πάνω
κατέβαινε σιγά - σιγά με τη βοήθεια ενός κοχλία.

Νερατζολιές:  χοντρές
ελιές πριν ωριμάσουν

Ντορμπάδες, ντορβάδες:  πανιά από λινάρι σε σχήμα φακέλου όπου
τοποθετούν τη ζύμη για να μπει στο πιεστήριο

Ξυδουλιές :  ελιές
ώριμες με ξύδι

Οκά :μονάδα
μέτρησης

Οξύτητα : κριτήριο
ποιοτικής αξιολόγησης του ελαιόλαδου. Μετριέται σε γραμμάρια ελεύθερου ελαϊκού
οξέος ανά 100 gr λιπαρής ύλης (βαθμός οξύτητας)

Πολήμι : η στέρνα
μπροστά από το πιεστήριο όπου μαζεύοταν το υγρό που έβγαινε από την πρέσα (λάδι
και νερό) μετά από το "θέρμισμα"

Ραφινάρισμα:  Χημική
επεξεργασία του ελαιολάδου

Ροΐ : δοχείο
λαδιού

Σγούρνες :πέτρινο
ή τσιμεντένιο δοχείο όπου συγκεντρώνεται ο χυμός μετά την πίεση

Σπαστολιές:  τσακιστές
ελιές

Στάμα : η
εργασία διαχωρισμού του ελαιολάδου από τον πολτό

Στέτης :  αυτός
που στήνει τους ντορμπάδες στο πιεστήριο

Ταγάρια : αγωγοί
μέσα από τους οποίους διοχετεύεται η "αμούρη" έξω από το εργοστάσιο

Ταξίμι : μικρή
δεξαμενή όπου αποθηκεύεται η "αμούρη"

Τσαντίλες : οι
ντορμπάδες

Τσουπιά : πανιά
από λινάρι σε σχήμα φακέλου όπου τοποθετούν τη ζύμη για να μπει στο πιεστήριο

Φάμπρικα : το
ελαιουργείο

Φλάσκα : δοχείο
από νεροκολοκύθα για το μέτρημα του λαδιού

Χαμούρι : ο πολτός
που προκύπτει από το άλεσμα της ελιάς

Χαμουριέρα  :
Μεταλλική δεξαμενή όπου μαζεύοταν ο πολτός της ελιάς (χαμούρι)

ΠΗΓΗ: irisoliveoil.gr