Η υπέρταση είναι η επίμονη αύξηση της αρτηριακής πίεσης πάνω από συγκεκριμένα επίπεδα. Αυτά ορίζονται έως 135 mm στήλης υδραργύρου για τη συστολική αρτηριακή πίεση (μεγάλη) και έως 85 mm στήλης υδραργύρου για τη διαστολική αρτηριακή πίεση (μικρή).
Η υπέρταση προσβάλλει πολλά άτομα και απαιτεί σωστή διάγνωση και αντιμετώπιση, αφού βλάπτει τον οργανισμό με πολλούς τρόπους.
- Ποια είναι τα αίτια της υπέρτασης;
Κατά 90% η υπέρταση είναι ιδιοπαθής. Με άλλα λόγια δεν ανευρίσκεται συγκεκριμένο παθολογικό αίτιο στο οποίο να οφείλεται. Το υπόλοιπο 10% αποδίδεται σε άλλα αίτια, όπως παθήσεις των νεφρών (π.χ. η στένωση της νεφρικής αρτηρίας), βλάβες των επινεφριδίων, ή έχει σχέση με επιπλοκές από πιθανή κύηση.
- Τι είναι η συστολική και τι η διαστολική πίεση;
Η συστολική πίεση ή αλλιώς "μεγάλη" είναι η πίεση μέσα στα αγγεία κατά το χτύπο της καρδιάς. Η διαστολική πίεση ή αλλιώς "μικρή" είναι η πίεση στα αγγεία όταν η καρδιά ξεκουράζεται.
Η υπέρταση ανάλογα με τις τιμές της διαστολικής και της συστολικής πίεσης διακρίνεται σε:
ΣΥΣΤΟΛΙΚΗ ΠΙΕΣΗ | ΔΙΑΣΤΟΛΙΚΗ ΠΙΕΣΗ | |
ΙΔΑΝΙΚΗ | <120 b=""> | <80 b=""> |
ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΗ | <130 b=""> | <85 b=""> |
ΥΨΗΛΗ | 130-139 | 85-89 |
ΗΠΙΑ | 140-159 | 90-99 |
ΜΕΤΡΙΑ | 160-179 | 100-109 |
ΒΑΡΙΑ | 180-209 | 110-119 |
ΠΟΛΥ ΒΑΡΙΑ | >210 | >120 |
- Ποια είναι τα συμπτώματα της υπέρτασης;
Τις περισσότερες φορές η υπέρταση δεν έχει κανένα σύμπτωμα και ανευρίσκεται τυχαία, όταν ο ασθενής για κάποιο λόγο μετρά την πίεσή του. Πολλά άτομα παραπονιούνται για πονοκεφάλους, αίσθημα κόπωσης και άλλα συμπτώματα, τα
οποία όμως η επιστημονική έρευνα δεν έχει συνδέσει απευθείας με την υπέρταση.
- Ποιους κινδύνους κρύβει η υπέρταση για τον οργανισμό;
Η υπέρταση αποτελεί προδιαθεσικό παράγοντα για την εμφάνιση πολλών παθήσεων, όπως η αρτηριοσκλήρυνση και η βλάβη των αγγείων, οι βλάβες των οφθαλμών και των νεφρών. Ειδικά οι βλάβες των αγγείων μπορεί να προκαλέσουν σε κάποιους ανθρώπους την εμφάνιση στεφανιαίας νόσου και εγκεφαλικών επεισοδίων.
- Πώς αντιμετωπίζεται η υπέρταση;
Η υπέρταση πρέπει να αντιμετωπιστεί, διότι, αν αφεθεί χωρίς θεραπεία, θα προξενήσει πολλαπλές βλάβες στον οργανισμό. Αρχικά ο ασθενής χρειάζεται να αλλάξει τον τρόπο διαβίωσης και διατροφής. Επίσης, πρέπει να ασκείται, να χάσει βάρος και να περιορίσει την κατανάλωση αλατιού ή αλκοόλ. Για τη θεραπεία της υπέρτασης ενδέχεται να ληφθούν και φαρμακευτικές ουσίες, τις οποίες πρέπει να χορηγήσει ο θεράπων ιατρός.
Tα πρώτα βήματα για την αντιμετώπιση της υπέρτασης:
- Nα χάσετε βάρος
- Nα περιορίσετε το αλκοόλ Η σχέση ανάμεσα στην κατανάλωση αλκοολούχων ποτών και την αρτηριακή πίεση είναι σύνθετη και συνοψίζεται ως εξής:
o >3 ποτά* ημερησίως σχετίζονται με αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης υπέρτασης, ενώ σε άτομα που έχουν ήδη υπέρταση τέτοιες ποσότητες αλκοόλ δεν επιτρέπουν στα αντιϋπερτασικά φάρμακα να δράσουν και επιπλέον αυξάνουν τον κίνδυνο εκδήλωσης αγγειακού εγκεφαλικού επεισοδίου,
o η επίδραση του αλκοόλ στην αρτηριακή πίεση είναι ανεξάρτητη από το είδος του αλκοολούχου ποτού (π.χ. κρασί, μπίρα, υψηλόβαθμα ποτά),
o μικρές ποσότητες αλκοόλ, δηλαδή 1 ποτό την ημέρα μπορεί να έχουν μία ευεργετική επίδραση στα επίπεδα αρτηριακής πίεσης,
o η περιστασιακή αυξημένη κατανάλωση αλκοόλ (π.χ. τα Σαββατοκύριακα) έχει αποδειχθεί ιδιαίτερα επικίνδυνη τόσο για την υπέρταση όσο και για άλλα νοσήματα,
o όσα άτομα δεν συνηθίζουν να πίνουν αλκοόλ δεν πρέπει να το ξεκινούν για την όποια ευεργετική δράση του στο καρδιαγγειακό σύστημα. *1 ποτό = 120 ml κρασί, 330 ml μπίρα, 30-40 ml ουίσκι, βότκα, ούζο κλπ..
- Να ασκείστε, προσπαθώντας όχι τόσο να αυξήσετε την ένταση, αλλά τη διάρκεια της δραστηριότητας, που θα πρέπει να γίνεται 3 με 4 φορές την εβδομάδα, αν όχι καθημερινά.
- Να περιορίσετε την κατανάλωση καφέ. Υπάρχουν κάποιες ενδείξεις ότι η καφεΐνη που περιέχεται στον καφέ, αλλά και σε άλλα ροφήματα όπως κάποια αναψυκτικά, αυξάνει την αρτηριακή πίεση, η επίδραση όμως αυτή εκδηλώνεται κυρίως ένα μικρό χρονικό διάστημα μετά την κατανάλωση του καφέ. Μία μέτρια κατανάλωση καφέ (2-3 φλιτζάνια/ ημέρα) δεν φαίνεται να επηρεάζει την αρτηριακή πίεση υγιών ή υπερτασικών ατόμων και δεν υπάρχει λόγος πλήρους αποχής από την κατανάλωση πηγών καφεΐνης. Τέλος, η μέτρηση της πίεσης καλό είναι να αποφεύγεται αμέσως μετά τη λήψη καφέ.
- Nα κόψετε το κάπνισμα
- Nα μειώσετε σημαντικά το αλάτι στη διατροφή σας. Αυτό συμβαίνει επειδή το αλάτι, το νάτριο δηλαδή, όταν υπάρχει σε αυξημένες ποσότητες στον οργανισμό, μέσα από περίπλοκους μηχανισμούς, δημιουργεί κατακρατήσεις υγρών, αναγκάζει τον όγκο του αίματος που κυκλοφορεί στα αγγεία να αυξάνεται, και κατ' επέκταση οδηγεί και σε μεγαλύτερες τιμές της αρτηριακής πίεσης. Γι' αυτό, η σύσταση των ειδικών είναι να μην καταναλώνετε είτε πάσχετε από υπέρταση είτε όχι- περισσότερο από ένα κουταλάκι του γλυκού αλάτι την ημέρα.
Συμβουλές διατροφής
ΛΙΣΤΑ ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΓΙΑ ΥΠΕΡΤΑΣΙΚΟΥΣ
ΟΜΑΔΑ ΤΡΟΦΙΜΩΝ | ΤΡΟΦΕΣ ΠΟΥ ΕΠΙΤΡΕΠΟΝΤΑΙ | ΤΡΟΦΕΣ ΠΟΥ ΑΠΑΓΟΡΕΥΟΝΤΑΙ |
Γάλα και προϊόντα γάλακτος (μια φορά της ημέρα) | Γάλα ή γιαούρτι χαμηλό σε λιπαρά -σοκολατούχο γάλα χαμηλό σε λιπαρά | Παγωτά |
Λαχανικά (2-4 μερίδες την ημέρα) | Φρέσκα - κατεψυγμένα - κονσερβοποιημένα (χαμηλής περιεκτικότητας σε αλάτι), χυμοί λαχανικών χαμηλής περιεκτικότητας σε αλάτι | Κονσερβοποιημένα λαχανικά, τουρσιά λαχανικών και άλλα παρασκευάσματα που χρησιμοποιούν άλμη και κατεψυγμένα λαχανικά σε σάλτσες |
Φρούτα (2 ή και περισσότερες μερίδες την ημέρα) | Όλα τα φρούτα και οι φρουτοχυμοί | Καμία |
Ψωμιά και δημητριακά (4 μερίδες την ημέρα) | Άσπρο, σιταριού , σικάλεως ή μαύρο ψωμί - δημητριακά χωρίς επιπλέον αλάτι, ανάλατα κράκερς και κριτσίνια, μπισκότα, καλαμποκόψωμο και φρυγανιές χαμηλής περιεκτικότητας σε αλάτι | Ψωμιά αλατισμένα στο επάνω μέρος, κράκερς αλατισμένα, τηγανίτες, βάφλες, μπισκότα με έξτρα αλάτι Μπεικίν πάουντερ, αλεύρι που φουσκώνει μόνο του |
Πατάτες ή υποκατάστατα | Άσπρες ή γλυκές πατάτες, ρύζι, κριθαράκι, μακαρόνια και άλλα ζυμαρικά χωρίς επιπλέων αλάτι | Πατάτες γιαχνί, αλατισμένες πατάτες τηγανητές, πατατάκια (σνακ ), έτοιμο μίγμα ρύζι στιγμής, έτοιμο μείγμα ζυμαρικών |
Κρέατα ή υποκατάστατα (180gr την ημέρα ) | Φρέσκο ή κατεψυγμένο κυνήγι, βοδινό, αρνί, χοιρινό, μοσχαρίσιο, κοτόπουλο, γαλοπούλα. Ψάρια, οστρακοειδή, τόνος φρέσκος ή κονσερβοποιημένος, σολωμός ή σαρδέλες, αυγά τυρί χαμηλό σε νάτριο, μαλακά τυριά, κότατζ | Οποιοδήποτε κρέας, ψάρι, πουλερικό που είναι καπνιστό ή παστό αλατισμένο ή κονσερβοποιημένο. Ζαμπόν και λουκάνικα. Σαρδέλες παστές, αντζούγιες, ρέγγα. Αλμυρά τυριά. |
Λίπη | Ελαιόλαδο, βούτυρο ή μαργαρίνη χωρίς αλάτι. | Αλατισμένο βούτυρο ή μαργαρίνη ντρέσινγκ τύπου μαγιονέζα. |
Γλύκα | Όλα όσα περιέχουν γάλα που είναι επιτρεπτό. | Καμία |
Αναψυκτικά - Διάφορα | Όλα τα αναψυκτικά. Πιπέρι, βότανα, μείγμα μπαχαρικών χωρίς αλάτι, καρυκεύματα, μη αλατισμένοι ξηροί καρποί. | Μαλακό νερό. Αλάτι, οποιοδήποτε καρύκευμα περιέχει επιπλέον αλάτι, ελιές, κέτσαπ, μουστάρδα, τουρσιά, σπόρια, αλατισμένοι ξηροί καρποί, ποπ κορν και όλα τα τυποποιημένα τρόφιμα που παρασκευάζονται γρήγορα. |
- Ποιες τροφές και συμπληρώματα διατροφής βοηθούν να μειωθεί η πίεση
ΣKOPΔO: Περιέχει μία ουσία, την αλισίνη, που του δίνει και τη χαρακτηριστική μυρωδιά του, η οποία βοηθά στην πτώση της πίεσης. Θεωρείται ότι αυτή η ουσία δρα, μέσα από άγνωστους μηχανισμούς, στο ενδοθήλιο του αγγείου, εξομαλύνοντας τη λειτουργία του. Βέβαια χρειάζεται να καταναλώνει κανείς τουλάχιστον 6 με 8 σκελίδες σκόρδου καθημερινά, ώστε να υπάρξει ένα αξιοσημείωτο αποτέλεσμα, στα φαρμακεία θα βρείτε και τα αντίστοιχα σκευάσματα σκόρδου.
KAΛIO: Έχει βρεθεί ότι το κάλιο μπορεί να δρα ευεργετικά όσον αφορά τις τιμές της αρτηριακής πίεσης, τις οποίες τείνει -σύμφωνα με κάποιες μελέτες- να μειώνει. Tροφές πλούσιες σε κάλιο είναι:
● Tα φρούτα, όπως το καρπούζι, το πεπόνι, το πορτοκάλι, η μπανάνα, τα κεράσια, τα μούσμουλα, τα ροδάκινα, τα βερίκοκα.
● Tα λαχανικά και μυρωδικά, για παράδειγμα το κάρδαμο, η ρόκα, το σέλινο, ο μαϊντανός.
● Oι πατάτες, το ρύζι, τα ζυμαρικά και τα όσπρια.
ΑΝΤΙΟΞΕΙΔΩΤΙΚΑ:
ΒΙΤΑΜΙΝΗ C, ΒΙΤΑΜΙΝΗ Ε ως αντιοξειδωτικά βοηθούν στην καλύτερη λειτουργία του ενδοθηλίου, οπότε και στη ρύθμιση της αρτηριακής πίεσης.
ΧΑΜΟΜΗΛΙ: Επιστημονικές μελέτες αναδεικνύουν το ρόλο του χαμομηλιού στη μείωση της αρτηριακής πίεσης, λόγω των αγγειοδιασταλτικών